W polskim prawie istnieją trzy główne określenia na osoby młode – nieletni, małoletni i młodociany. Oznaczają one osoby, które nie osiągnęły pełnoletniości lub osiągnęły pewien wiek, ale nie przekroczyły go. W przypadku osób nieletnich odpowiedzialność prawna pojawia się dopiero od 13 roku życia, a do osiągnięcia pełnoletniości, stosuje się różne środki poprawcze w celu wychowania i resocjalizacji. W niniejszym artykule omówimy, jakie są środki poprawcze i kary dla nieletnich, jakie mogą być stosowane przez sądy, oraz jakie przepisy regulują odpowiedzialność prawna nieletnich w Polsce.
Kim są nieletni, małoletni i młodociany w kontekście prawa?
W kontekście prawa, określenia „nieletni”, „małoletni” i „młodociany” odnoszą się do osób, które nie osiągnęły pełnoletniości lub które osiągnęły pewien wiek, ale nie przekroczyły go. „Nieletni” to osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego miała do 17 lat, „małoletni” to osoba, która ma poniżej 18 lat, a także nie zawarła małżeństwa poniżej tego wieku, a „młodociany” to osoba, która w momencie popełnienia czynu zabronionego miała do 21 lat, lub w przypadku orzekania przez sąd pierwszej instancji miała do 24 lat w przypadku prawa karnego. W prawie pracy, osoba w wieku od 16 do 18 lat nazywana jest młodocianą.
Jaka jest odpowiedzialność prawną osób nieletnich i jakie są środki poprawcze, jakie mogą być zastosowane wobec nich?
Osoby nieletnie ponoszą odpowiedzialność prawną dopiero od 13 roku życia, natomiast za dzieci poniżej 13 roku życia odpowiedzialność ponoszą rodzice. Odpowiedzialność prawna osób nieletnich w Polsce jest uregulowana w Kodeksie karnym, Kodeksie postępowania karnego, ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich oraz w ustawie o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. W przypadku osób nieletnich sądy orzekają głównie o zastosowaniu środków wychowawczych, leczniczych oraz poprawczych.
Środki poprawcze, jakie mogą być zastosowane wobec nieletnich, to m.in. umieszczenie w zakładzie poprawczym, kuratorzy sądowi, warunkowe umorzenie postępowania karnego, prace społeczne, a także skierowanie do poradni psychologiczno-pedagogicznej. Najcięższym środkiem poprawczym jest umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym, gdzie może przebywać maksymalnie przez okres 3 lat. Jednakże, sąd może zadecydować o skróceniu tego okresu, jeśli stwierdzi, że został osiągnięty cel wychowawczy. Innymi środkami poprawczymi, które są stosowane wobec nieletnich, są m.in. kuratorzy sądowi, prace społeczne, skierowanie do poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz warunkowe umorzenie postępowania karnego.
W przypadku wyroków skazujących, w których skazany jest małoletni, sąd może zadecydować o umieszczeniu go w ośrodku wychowawczym lub wychowawczym zakładzie poprawczym, gdzie również będą mogły zostać podjęte działania wychowawcze i resocjalizacyjne. Wszystkie te środki mają na celu wychowanie i resocjalizację nieletniego oraz przywrócenie mu norm społecznych i moralnych, które zostały naruszone w wyniku popełnienia przestępstwa.
Jakie są najgorsze kary dla nieletnich?
Najgorsze kary dla nieletnich to zwykle środki poprawcze, które mają na celu wychowanie i resocjalizację sprawcy. Najcięższym środkiem poprawczym jest umieszczenie nieletniego w zakładzie poprawczym, gdzie może przebywać maksymalnie przez okres 3 lat. Jednakże, sąd może zadecydować o skróceniu tego okresu, jeśli stwierdzi, że został osiągnięty cel wychowawczy. Innymi środkami poprawczymi, które są stosowane wobec nieletnich, są m.in. kuratorzy sądowi, prace społeczne, skierowanie do poradni psychologiczno-pedagogicznej oraz warunkowe umorzenie postępowania karnego. W przypadku wyroków skazujących, w których skazany jest małoletni, sąd może zadecydować o umieszczeniu go w ośrodku wychowawczym lub wychowawczym zakładzie poprawczym, gdzie również będą mogły zostać podjęte działania wychowawcze i resocjalizacyjne.
